Przemysl

Przemysl ligt in het zuidoosten van Polen op ongeveer vijftien kilometer afstand van de grens met de buitengrens van de Europese Unie. Oekraine is het aangrenzende land in dit geval. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bepaalde Przemysl de grens tussen het Duitse en Russische rijk. De rivier de “San” die door de stad stroomde bepaalde de grens.

Wanneer ik in Przemysl ben is de temperatuur erg hoog. In combinatie met het feit dat het zaterdag is, is het erg druk in het mooie centrum van het stadje. De terrassen zitten vol en er zijn activiteiten voor kinderen. Bij de lokale toeristen informatie spreekt de medewerker Duits. Met wat moeite weet ik het doel van mijn bezoek aan Przemysl duidelijk te maken. Het toerisme is in Przemysl goed ontwikkeld en dat blijft ook nog wel zo laat hij me weten. Dit blijkt ook aan de grote hoeveelheden foldermateriaal die aanwezig zijn. Deze zijn gratis voor handen in het Pools, Engels en Duits. Dit houdt in dat ze niet geproduceerd worden in het Russsich of Oekraiens. Voor de lokale handel is de Schengen grens funest. Vlakbij het station is een erg grote markt die vroeger opbloeide dankzij de grenshandel. Tegenwoordig staan er vele kraampjes leeg en is de opkomst erg gering vergeleken met bijvoorbeeld acht jaar geleden. Wanneer ik bij de markt aankom is deze uitgestorven. Dit ligt ook aan het feit dat het zaterdagmiddag vijf uur is geweest. Op weg naar de mark word ik door een man aangesproken. Ik meen te vermoeden dat hij “papierozy” zei. Dit is het Poolse woord voor rookwaren. Op de vraag of hij Engels spreekt antwoordt hij “yes”. Hij vraagt “if I want to buy cheap cigarettes”. Ik zeg dat ik hem hier geen interesse in heb, maar vraag of de sigaretten uit Oekraine komen. Hij zegt dat dit niet zo is. Dan vraag ik me af hoe het kan dat de sigaretten zo goedkoop zijn, maar zeg dit niet hardop. Op andere vragen die ik hem stel antwoordt hij ook ontwijkend en het lijkt me het verstandigste aan zijn gezicht te zien om de benen te nemen.

In de avond bezoek ik één van de forten die in een ringvorm om de stad heen liggen, Zij liggen ongeveer honderd meter boven de stad.

Medyka

Vandaag heb ik om tien uur een afspraak op de grenspost Medyka. In het verleden heb ik meerdere malen gebruik gemaakt van deze grensovergang. De eerste keer was in de zomer van 2006. Als voetganger stak ik de grens over en ik was erg geschokt. Er was een grote hoeveelheid aan mensen die de toegestane hoeveelheden alcohol en sigaretten en meer naar Polen meenamen. Dit veroorzaakte enorme drukte aan de grens. In het niemansland tussen de beide controleposten werd gehandeld zodat men één keer de grens minder over hoefde over te steken. In het niemandsland werd er over het hek geklommen die de stromen voetgangers in tweeen deelde. De wachttijden voor voetgangers aan de grens konden oplopen tot vijf uur en als vrachtwagenchauffeur stond je met pech meerdere dagen stil.

Vanuit Przemysl rijden er minibusjes zodra ze vol zijn de vijftien kilometer naar de grens in Medyka. Om half negen ben ik op het station en zijn slechts zes van de 25 plaatsen in het busje bezet. Een kwartier later zijn er pas twee mensen bijgekomen en ik begin te vrezen voor mijn afspraak van tien uur. Uiteindelijk komt er een groep van twintig Poolse rugzaktoeristen die er voor zorgen dat om kwart over negen het busje vertrekt en om twintig minuten voor tien aan de grens is. Het valt me meteen op hoe rustig het er is vergeleken met mijn vorige bezoeken. Dit kan ook aan het feit liggen dat ik er nu op zondagochtend ben. Er is geen rij met vrachtwagens te bekennen. Wel staan er enkele vrouwen op leeftijd flessen bier en wodka aan te prijzen. Er moet gezegd worden dat ze er allemaal enkel één in de aanbieding hebben. Ondanks de hoge temperaturen heb ik besloten een lange broek, blouse en nette schoenen aan te trekken voor deze afspraak. Wanneer ik me bij het grenspunt meld staat Martin met een vrouwlijke collega te wachten. Zij hebben wel vrijetijdskleren aan (korte broek, sportschoenen) en ik baal van mijn eigen uitdossing.

Beiden zijn werkzaam in het kantoor op de grensovergang Medyka. Martin analyseert data van grenspassages. Hij weet te melden dat er per dag beide kanten ongeveer 4200 passages zijn en dit er op maandbasis 128000 zijn. Dit zijn ongeveer drie passages (bus, te voet, auto en vrachtvervoer) per minuut per kant op. Voor de afspraak met mij zijn ze speciaal op zondag naar de grensovergang gekomen, maar ze lijken daar niet erg in over te zitten. Ze zijn beide erg enthousiast en ik mag vragen wat ik wil. Ook zijn ze bereid om de hele Poolse grensovergang te tonen. De grensovergang ziet er erg goed onderhouden en nieuw uit. Dit blijkt te komen door geld van de EU, Zij hebben er voor gezorgd dat de uitrusting aan de grens een stuk beter is geworden. Tevens zijn de controles strenger geworden. Vandaar dat het niet meer zo lonend is als voorheem om sigaretten en wodka naar de andere kant van de grens te brengen. Verder is het nu nog maar toegestaan om twee pakjes sigaretten en één liter wodka naar de overkant te brengen. Dit scheelt een hoop als je bekijkt dat vroeger een slof sigaretten was toegestaan. Per 1 juli zal er een nieuw document geintroduceerd worden voor Oekraieners die binnen 30 kilometer van de grens af wonen. Het document zorgt in combinatie met een geldig paspoort er voor dat men maximaal 30 kilometer aan de overkant van de grens kan zijn zonder visum. Het document kost 25 euro en heeft de geldigheid van een jaar. Martin en zijn collega verwachten dat dit mogelijk tot toename van de drukte aan de grens zal leiden. 

Wanneer we de “voetgangersterminal” hebben verlaten komen we bij de overgang voor vrachtverkeer uit. De maximale wachttijd voor vrachtverkeer is maximaal nog maar een paar uur. De hele lading van de vrachtwagens wordt grondig gescand. Daarvoor is er een hangar/garage achtig gebouw. Binnen staat veel geavanceerde apparatuur om alles goed te kunnen bekijken. Heel af en toe worden er personen in vrachtwagens gevonden die illegaal proberen de grens over te steken. Zij komen in eerste instantie terecht in de gevangenis die onder de burelen van de grensovergang gevestigd is. Vervolgens worden zij zo snel mogelijk terug gestuurd naar het land van herkomst. Dit alles gebeurt op kosten van de EU. Momenteel zit er niemand in de gevangenis.

Bij de overgang voor auto's word ik meegenomen het hok in waar de grenswachten aan het werk zijn. Door middel van de paspoorten te scannen komt alle informatie van de betreffende persoon tevoorschijn. In bijna alle gevallen is het paspoort in orde.

Van de grensovergang af loopt de “green border” het land in. Deze wordt ook sterk beveiligd door middel van onder andere radarapparatuur. Ze garanderen mij dat het onmogelijk is om ongezien de grens over te komen. Ook Oekraiense wachttorens zijn zichtbaar. Het is helaas voor mij niet mogelijk om dicht bij deze grens te komen. Het einde voor onze wandeling over de grens eindigt bij het gedeelte waar Polen per auto verlaten kan worden. Hier wordt een groot gedeelte van de overgang opgeknapt. Men is hier onder andere mee bezig, omdat de capaciteit aan de grensovergang vergroot dient te worden voor het Europees Kampioenschap voetbal dat in 2012 in Polen en Oekraine wordt gehouden. Aan de Oekraiense kant van de grens wordt er nog weinig verbeterd. Alhoewel ik later na het oversteken van de grens zie dat er een nieuw punt wordt gebouwd voor voetgangers aan de Oekraiense kant om de grens te passeren. Samenwerking met de Oekraiense kant is volgens Martin nihil. Ik vraag hem of hij zelf wel eens de grens over steekt. Hij beaam dit om onder andere benzine te tanken. De benzineprijs in Oekraine is de helft van de Poolse. Beide bedank ik voor hun (vrije) tijd en ik ga verder op weg naar Oekraine.

Het voetgangersgedeelte is veel rustiger dan drie jaar geleden. Het hekwerk is verbeterd en het is onmogelijk om maar iets door het hek te geven of over het hek heen te klimmen. De enige plek op de grens waar een rij staat is de rij om Polen binnen te komen. Er is een rij voor EU burgers en een rij voor alle paspoorten. De medewerker in de rij voor EU burgers heeft niks te doen, omdat er niemand in zijn rij wacht. De rij aan de andere kant is ongeveer 50 personen lang en dient door zijn collega verwerkt te worden. Zelf hoef ik nergens te wachten en na het invullen van mijn migratiekaart met mijn doel van reis en dergelijke ben ik in Oekraine.

Vervolgens ga ik per bus naar Lviv. De plekken waar de busjes vertrekken is ook veranderd. Er is een klein busstationnetje nieuw aangelegd: Vooruitgang! De weg naar Lviv is nog steeds even slecht als jaren geleden. Eenmaal in Lviv aangekomen is de weg nog veel slechter. Snelheden hoger dan 20 kilometer per uur zijn op sommige stukken niet haalbaar.